مبانی نظری وپیشینه تحقیق سرمایه فکری

مبانی نظری وپیشینه تحقیق سرمایه فکری

  • مبانی نظری سرمایه فکری

سرمایه فکری یک مفهوم چند رشته ای است و فهم و درک آن در رشته های مرتبط با کسب و کار و تجارت متنوع است(هوانگ و لوثر ، ۲۰۰۷: ۳۸۶). در خصوص میزان شناخت ما از سرمایه های فکری توافق چندانی وجود ندارد. سرمایه های فکری اگرچه در قبل ناشناخته بود ولی اکنون به اشکال مختلف در فرآیند توسعه اقتصادی، مدیریتی، تکنولوژیکی و اجتماعی به ایفای نقش
می پردازد. انقلاب حاصله در تکنولوژی اطلاعات، اهمیت در حال افزایش دانش و اقتصاد مبتنی بر دانش، الگو های در حال تغییر ایجاد جامعه شبکه ای و همچنین پیدایش نوآوری به عنوان مهمترین عوامل تعیین کننده مزیت رقابتی از جمله مواردی هستند که موجبات افزایش اهمیت سرمایه فکری در شرکت ها را بیش از پیش فراهم کرده است( انواری رستمی و رستمی، ۱۳۸۲: ۵۱ ).

 

  • مفهوم سرمایه فکری:

تحقیقات در زمینه سرمایه فکری در سال ۱۹۹۰ آغاز گردید و بطور عمده به افزایش آگاهی در مورد وجود و ارزش دارایی های ناملموس در سازمان و گسترش مدل های طبقه بندی سرمایه فکری مربوط می شد(مار و دیگران، ۲۰۰۳: ۴۴۱).

تاکنون از سرمایه فکری تعاریف متنوعی ارائه شده است. در سال های اخیر افراد و گروههای زیادی از رشته های گوناگون سعی کرده اند تا تعریفی استاندارد از سرمایه فکری که مورد توافق همه باشد را ارائه دهند(نظری و هرمانس ، ۲۰۰۷: ۵۹۶). نکته ای که در مورد آن اتفاق نظر وجود دارد اینست که پیشگامان تحقیق و عمل در زمینه سرمایه فکری عبارتند از: سویبی، استوارت، ادوینسون و مالون، سالیوان، بروکینگ و رز(آرناس و لاواندروس ، ۲۰۰۸: ۷۸).

رز و دیگران، ادوینسون و مالون بیان داشته اند که بین ارزش بازاری شرکت و ارزش دفتری آن تفاوت وجود دارد، که این چیزی بیش از یک ارزش پنهان نیست، آنها بیان داشته اند که این ارزش پنهان می تواند به مفهوم دارایی های ناملموس شرکت تجزیه و تحلیل شود، و نام سرمایه فکری را بر آن اطلاق کردند(سولر و همکاران ، ۲۰۰۷: ۴۷۲). رز مسلم می پندارد که مفهوم سرمایه فکری فقط درک و تشخیص محض یا توضیح ارزش ضمنی یک سازمان نیست، بلکه هدف آن همچنین جابجا کردن نتایج تشخیص یا توضیح ارزش ضمنی سازمان به ارزش های جدید است(چو و دیگران ، ۲۰۰۶: ۸۸۸).

ادوینسون و مالون سرمایه فکری را چنین تعریف کرده اند: ’دانشی که می تواند به ارزش تبدیل شود‘(نظری و هرمانس، ۲۰۰۷: ۵۹۶). آنها برای توضیح سرمایه فکری از استعاره درخت که زندگی اش وابسته به ریشه است، و آن نیز در زیر خاک و پنهان است، استفاده می کنند و می گویند که موفقیت شرکت به سرمایه فکری اش وابسته است که آن نیز یک منبع پنهان است (آرناس و لاواندروس، ۲۰۰۸: ۷۹). در سال ۱۹۹۱ استوارت مفهوم سرمایه فکری را گسترش داد(جوهانسن
و دیگران ، ۲۰۰۵: ۱۵۳). و آنرا چنین تعریف کرد: ’مواد فکری ـ دانش، اطلاعات، دارایی فکری و تجربه ـ که می تواند برای ایجاد و خلق ثروت استفاده گردد(نظری و هرمانس، ۲۰۰۷: ۵۹۶). بروکینگ سرمایه فکری را چنین تعریف می کند: سرمایه فکری اصطلاحی است که به دارایی های ناملموس جمعی داده شده است که سازمان را برای عمل قادر می سازد(بروکینگ ، ۱۹۹۶).

سرمایه فکری نماینده مجموعه دارایی های ناملموسی است که همچنین بعنوان دارایی های دانش معروف اند. این دارایی ها از دارایی های فیزیکی همچون اموال، ماشین آلات و تجهیزات یا موجودی کالا و دارایی های مالی همچون مطالبات، سرمایه گذاری ها و نقدینگی متمایز است و بطور فزاینده‌ای بعنوان منبع کلیدی شرکت در استراتژی های رقابتی شان اهمیت می یابد(سودرسانام و دیگران، ۲۰۰۶: ۲۹۱). سرمایه فکری فراهم کننده یک پایگاه منابع جدید است که از طریق آن سازمان می تواند به رقابت بپردازد(بونتیس به نقل از قلیچ لی و مشبکی، ۱۳۸۵: ۱۲۷). سرمایه فکری شامل آن بخش از کل سرمایه یا دارایی شرکت است که مبتنی بر دانش بوده و شرکت دارنده و مالک آن بشمار می آید( انواری رستمی و رستمی، ۱۳۸۲: ۵۴).

با بررسی انجام شده بر روی تعاریف مختلف سرمایۀ فکری از سال ۱۹۸۷ م. تاکنون، برخی از آن­ها  به صورت منتخب در جدول ۱ ذکر شده است. این تعاریف تجزیه و تحلیل شده و اجزای آن شناسایی شده است.

جدول ۲-۱-  تعاریف انتخاب سرمایۀ فکری (مار و مستغفر، تعریف سرمایه فکری: یک رویکرد سه بعدی نشریه منجمنتدسیژن، دوره ۴۳، شماره ۹، ص ۱۱۱۹، سال ۲۰۱۷)

نویسندگان تاریخ تعاریف
ایتامی ۱۹۸۷ دارایی­های نا مشهود مانند دارایی­های مبتنی بر اطلاعات که شامل فناوری، اعتماد مشتری، تصویر سازمانی حاصل از علائم تجاری، فرهنگ سازمانی و مهارت‌های مدیریتی می‌باشند.
هال ۱۹۸۹ دارایی‌های فکری شامل حقوق مالکیت معنوی مانند حق امتیاز، علائم تجاری طرح‌های ثبت شده، حق مالکیت معنوی، شهرت، شبکه‌های فردی و سازمانی، دانش، تخصص و مهارت­های کارکنان است.
هال ۱۹۹۳، ۱۹۹۲ سرمایۀ فکری شامل دارایی­های مانند حقوق مالکیت معنوی و شهرت و مهارت­ها یا مزیت‌هایی مانند دانش چگونگی و فرهنگ سازمانی است.
کلین و پروساک ۱۹۹۴ هر عنصر فکری که بتوان آن را فرموله و گردآوری کرد و بتوان از ان برای ایجاد دارایی با ارزش بیشتر استفاده کرد.
ادوینسون و سولیوان ۱۹۹۶ دانشی که بتوان آن را به یک ارزش تبدیل کرد.
بروکینگ ۱۹۹۶ ترکیبی از ۴ جزء اصلی، دارایی­های بازار، دارایی­های انسانی، دارایی­های مالکیت معنوی و دارایی­های زیرساختی
اسویبای ۱۹۹۷ سرمایۀ فکری مربوط به سه دسته از دارایی­های نامشهود است. ساختار داخلی، ساختار خارجی و شایستگی­های انسانی.
روس و همکاران ۱۹۹۷ سرمایۀ فکری ترکیبی از یک بخش فکری مانند سرمایه انسانی و یک بخش غیرفکری مانند سرمایه ساختاری است.
روس و روس ۱۹۹۷ سرمایۀ فکری مجموع دارایی های پنهان شرکت است که در ترازنامه نشان داده نمی‌شود. لذا هم شامل آن چیزی است که در مغز اعضای سازمان است و هم آن چیزی که پس از خروج افراد در سازمان باقی می­ماند.
استوارت ۱۹۹۷ هر عنصر فکری – دانش، اطلاعات، مالکیت معنوی و تجربه – که بتوان از ان برای ایجاد ثروت استفاده کرد.
ادوینسون و مالان ۱۹۹۷ سرمایۀ فکری مجموعه­ای از سرمایه ساختاری و سرمایه انسانی شامل تجارت بکار گرفته شده، فناوری سازمان، روابط با مشتریان و مهارت­های حرفه­ای است که با ایجاد مزیت رقابتی موجبات حیات سازمان در بازار را فراهم می­سازد.
بویسوت ۱۹۹۸ حالت­ها و تمایلاتی که در افراد و گروه­ها وجود دارد که در صورت برانگیخته شدن قابلیت ایجاد ارزش افزوده را دارند.
تیس ۱۹۹۸ منابع خاص سازمانی که کپی برداری از روی ان ها اگر غیر ممکن نباشند بسیار مشکل است.
بنتیس و همکاران ۱۹۹۹ مفهومی است جهت طبقه بندی تمامی منابع نامحسوس سازمان و شناخت ارتباط میان آنها
سازمان همکاری و توسعه اقتصادی ۲۰۱۶ ارزش اقتصادی است که توسط دو دسته از دارایی­های نامحسوس شرکت ایجاد می‌شود، سرمایه سازمانی و سرمایه انسانی.
نوناکا و همکاران ۲۰۱۶ منابع خاص شرکت که وجود آن­ها برای ایجاد ارزش ضروری است.
لیف ۲۰۱۶ دارایی­های ناملموس منابع غیرفیزیکی ارزش می­باشند که توسط نوآوری، طرح‌های منحصر به فرد سازمان و یا توسط منابع انسانی ایجاد می­شوند.
ماروشیوما ۲۰۱۶ مجموعه­ای از دارایی­های دانشی که با ایجاد ارزش افزوده برای ذی نفعان کلیدی این امکان را برای سازمان بوجود می­اورد تا جایگاه رقابتی خود را ارتقاء دهد. این دارایی­های شامل دارایی­های انسانی، دارایی­های رابطه­ای، دارایی­های فرهنگی و فعالیت­ها و امور روزمره، دارایی­های فکری و دارایی­های فیزیکی می­باشند.

 

کاپلان و نورتون ۲۰۱۷ دارایی­های نامحسوس شامل سرمایه انسانی مانند مهارت­ها، استعداد و دانش، سرمایه اطلاعاتی مانند پایگاه­های داده، سیستم­های اطلاعاتی و زیرساخت فناوری، سرمایه سازمانی مانند فرهنگ، سبک رهبری و توانایی تسهیم دانش است.
آی. ای . اِس.بی. ۲۰۱۷ دارایی­های نامحسوس دارایی­های ثابت غیرمالی هستند که از جنس ماده نیستند اما ماهیت آن­ها توسط حقوق قانونی و حفاظتی شناسایی و کنترل می­شود.

………………………………………

 

……………………………………

 

……………………………………

مراحل خرید فایل دانلودی
اگر محصول را می پسندید لطفا آنرا به اشتراک بگذارید.

دیدگاهی بنویسید

هفده − نه =

0